2دانشجوی کارشناسی رشته معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق(ع)
تاریخ دریافت: 24 آذر 1394،
تاریخ بازنگری: 03 اسفند 1394،
تاریخ پذیرش: 14 اسفند 1394
چکیده
مطابق ماده 196 قانون مدنی «کسی که معامله مىکند آن معامله براى خود آن شخص محسوب است، مگر اینکه در موقع عقد خلاف آن را تصریح نماید یا بعد خلاف آن ثابت شود.» حقوق‌دانان ایرانی این ماده را به دوگونه متفاوت تفسیر کرده‌اند. گروهی این ماده را ملائم با نظریه اراده ظاهری یافته و مدعی شده‌اند که استثناء مذکور در این ماده صرفاً بیان‌گر حکم رابطه حقوقی بین نماینده و منوبٌ‌عنه است، نه رابطه حقوقی بین نماینده و طرف قرارداد، و لذا رابطه حقوقی بین نماینده و منوبٌ‌عنه به ضرر طرف قرارداد ناآگاه به نمایندگی قابل استناد نیست و پیشینه بحث در فقه امامیه نیز مؤید این مدعا است، درحالی‌که گروه دیگر عقیده دارند این استثناء بیان‌گر حکم رابطه حقوقی بین نماینده و طرف قرارداد است و رابطه بین نماینده و منوبٌ‌عنه در مقابل وی نیز قابل استناد است، هرچند ناآگاه باشد. مبنای تفسیر نخست نظریه اراده ظاهری یا اصالت ظاهر اراده است که در لزوم حفظ نظم عمومی و استحکام معاملات ریشه دارد و مبنای تفسیر دوم اصل حاکمیت اراده و نظریه اراده باطنی است. این مقاله می‌کوشد با تبیین دو تفسیر مذکور و بررسی ادله و شواهد هریک در حقوق ایران با تأکید بر فقه امامیه تفسیر صحیح را از سقیم بازشناسد و بازشناساند. حاصل این تلاش پذیرش دیدگاه دوم، البته با تقریری نوین، و ارائه راه‌کارهایی برای پیش‌گیری از تبعات منفی احتمالی این دیدگاه است که با مبانی فقهی این موضوع نیز سازگار به نظر می‌رسد.
In accordance with Article 196 of the Iranian Civil Code, "Anyone contracts for himself, unless the contrary of this is stipulated in contract or to be proved in future". Iranian law scholars have interpreted this provision to two different species. Some know that as confirming the theory of the “apparent will” and claim that the exception set forth in this article only regulated the legal relationship between the representative and principal, not the legal relationship between the representative and contractor. Therefore, the legal relationship between the representative and the principal is not citable against the unaware person. History of Shiite jurisprudence confirms it, too. While others believe that the exception set forth in this article only regulated the legal relationship between the representative and the contractor and the relationship between the representative and the principal is citable against him as well, although he is unaware. The first interpretation is based on the theory of the apparent will that it is rooted in the need to public policy and the second interpretation is based on the freedom of contracts. This article seeks to examine both the interpretation and the reasons for them in Iran with emphasis on the proper interpretation of Shiite jurisprudence and recognize the best. At the end of this article the second view is accepted.
کلیدواژه‌ها [English]
the theory of the apparent will, the theory of the backend will, apparent will, the theory of representation, Article 196 of the Iranian Civil Code
ابتدای صفحه