عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی
تاریخ دریافت: 03 خرداد 1393،
تاریخ بازنگری: 23 خرداد 1393،
تاریخ پذیرش: 29 شهریور 1393
چکیده
«نظارت» یکی از کلیدواژه‌های حقوق عمومی و شرط لازم برای تحقق تمامی اصول دیگر حقوق عمومی نظیر تفکیک قوا، صیانت از قانون اساسی و قانون‌مداری است. موضوع مقاله بررسی و تحلیل یکی از صلاحیت‌های نظارتی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران است که در اصول 85 و 138 قانون اساسی برای رئیس مجلس شورای اسلامی پیش‌بینی شده است. سازوکار اعمال این صلاحیت مکمل نظارت دیوان عدالت اداری و سازمان بازرسی کل کشور است ولی با الحاقات بعدی قانون، قانون‌گذار به‌تدریج شکل دیگری به آن داد. پرسش‌هایی که در این مقاله به‌دنبال پاسخ برای آن هستیم، عبارت‌اند از اینکه نظارت رئیس مجلس شورای اسلامی را در کدام گروه از نظارت‌های حقوق عمومی می‌توان قرار داد؟ شمول، سازوکارها و آثار این نظارت و نسبت این نظارت با سایر سازوکارهای پیش‌بینی‌شده در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران چیست؟ در این مقوله به‌دنبال اثبات آن هستیم که نظارت رئیس مجلس شورای اسلامی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران فاقد کارایی لازم است و افزون بر آن، نظارت فوق در قالب هیچ‌یک از نظارت‌های کنونی حقوق عمومی نمی‌گنجد. به نظر می‌رسد که تأمل در جنبه‌های گوناگون این نظارت ضروری است و وجود این نظارت به‌شکل کنونی انسجام سازوکارهای نظارتی و در نهایت، نظام حقوقی را مختل می‌سازد.
Evaluation of Control Competence of Speaker of Islamic Consultative Assembly on Governmental Regulations
نویسندگان [English]
Mohammadreza vije
چکیده [English]
“Control” is one of the main keywords of Public Law and the necessary condition for realizing all the other principles of the Public Law such as separation of powers, safeguarding the constitution, and rule of law. The subject of this article is investigation and analysis of one of the control competences in the legal system of the Islamic Republic of Iran, which is assigned to the speaker of the Islamic Consultative Assembly in the Articles 85 and 138 of the Constitution. The mechanism of execution of this competence is supplement to the control of Administrative Justice Court and the General Inspectorate of the State. However, by later addendums to the Law by the Parliament, it was changed in form gradually. The main questions that we will discuss in this article are as follows: In what category of controls of public law can the control of the Speaker of Islamic Consultative Assembly be placed? What are the inclusion, mechanisms, and results of this control and what is the relation of this control with other control mechanisms in the Islamic Republic of Iran’s legal system? In this article, we are to prove that the control of the Speaker of Islamic Consultative Assembly in the Islamic Republic of Iran’s legal system lacks sufficient efficiency. In addition, the above mentioned control cannot be categorized under any of the current controls of the Public Law. It seems that contemplation on different aspects of this control is essential and presence of this control in its current form disturbs the harmony of the control mechanisms and eventually the legal system..
کلیدواژه‌ها [English]
Competence, control, Speaker of Islamic Consultative Assembly - Articles 85 and 138 of the Constitution of the Islamic Republic of Iran – Legal system, Abrogation of effect
مراجع
اداره کل پژوهش و اطلاع‌رسانی معاونت حقوقی ریاست جمهوری (1389)، مرزهای تقنین و اجرا در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات. ##
الهام، غلامحسین (1391)، دادرسی اساسی در جمهوری اسلامی ایران – اصول قانون اساسی در پرتو نظرات شورای نگهبان، تهران: مرکز تحقیقات شورای نگهبان. ##
امامی، محمد و استوار سنگری، کورش (1389)، حقوق اداری، ج1، تهران: میزان، چاپ سیزدهم. ##
انصاری، ولی‌الله (1374)، کلیات حقوق اداری، تهران: میزان. ##
راسخ، محمد (1388)، نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، تهران: دراک. ##
صدرالحفاظی، سید نصرالله (1372)، نظارت قضایی بر اعمال دولت در دیوان عدالت اداری، تهران: شهریار. ##
شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1369)، صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج3، تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی، اداره تبلیغات و انتشارات مجلس شورای اسلامی. ##
کاتوزیان، ناصر (1371)، حقوق مدنی- قواعد عمومی قراردادها، تهران: انتشار با همکاری بهمن برنا، چاپ سوم، ج2. ##
کدخدایی، عباسعلی و ویژه، محمدرضا (1388)، «شورای نگهبان و دعاوی مربوط به ابطال تصمیمات دولتی خلاف قانون اساس»، دیوان عدالت اداری: صلاحیت قضایی و دادرسی اداری، تهران: معاونت آموزشی و پژوهشی دیوان عدالت اداری و دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ص27. ##
شورای نگهبان (1385)، مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی – دوره سوم (خرداد 1367 تا خرداد 1371)، تهران: مرکز تحقیقات شورای نگهبان. ##
شورای نگهبان (1385)، مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی – دوره پنجم (خرداد 1375 تا خرداد 1379)، تهران: مرکز تحقیقات شورای نگهبان. ##
شورای نگهبان (1389)، مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی – دوره دوم (خرداد 1363 تا خرداد 1367)، تهران: مرکز تحقیقات شورای نگهبان. ##
متین دفتری، احمد (1387)، «شورای دولتی یا دادگاه حقوق بشر»، حقوق اساسی، ش9، ص200. ##
محمودی، جواد (1390)، بررسی تحلیلی دادرسی اداری در حقوق ایران، تهران: جنگل. ##
مجلس شورای اسلامی (1368) مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دوره سوم، 26 آذرماه و 26 دی ماه 1368. ##
مجلس شورای اسلامی (1378)، مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، دوره پنجم، 8 اسفند 1378. ##
نامه دبیر هیئت بررسی و تطبیق مصوّبات دولت با قوانین به تاریخ 14 اردیبهشت 1391 (تاریخ بازدید – 17 خردادماه 1392)
ابتدای صفحه